“Taksih
Jaya wonten ing Kampung Bakpia”
27 September 2013
Bakpia, khususipun Bakpia Pathok 25 minangka salah satunggaling
primadona bakpia ing Ngayogyakarta. Bakpia ingkang nggadaih raos khas kacang
ijo utawi raos orisinal, dados salah satunggaling bakpia ingkang dipunpadosi
wisatawan manca utawi domestic ingkang sami dhateng Ngayogyakarta lan dados
makanan ingkang kedah wonten dados oleh-oleh. Bakpia ingkang misuwur lan
ngrembaka ing kampung bakpia, sanadyan katah produsen ingkang damel lan ugi
sadean bakpia kanthi raos ingkang sami.
Miturut mbak Eri, minangka salah satunggaling SPG ing bakpia pathok 25,
nedahaken bilih “sanesipun raos ingkang dipunjagi orisinalipun, ugi dipungatosaken
kualitas kanthi boten ngapusi para wisatawan utawi para konsumen ingkang
dhateng ing mriki”.
Produksi bakpia pathok 25 menika dipunwiwiti saking tiyang sepuh saking
Bapak Arlen Sanjaya, inggih menika Ny. Tan Aris Nio kanthi proses cobi-cobi.
Jaman semanten namung wonten setunggal pegawe lan dipunsengkuyung gangsal
putranipun. Wiwitipun menika namung usaha rumahan utawi Home industry alit
alitan. Nanging samenika saged ngrembaka lan teksis jaya ing kampung produksi
bakpia, inggih menika ing jalan Sanggrahan Pathuk Ngayogyakarta.
Bakpia Pathok 25, minangka produsen bakpia ingkang misuwur saking taun
1948 dumugi samenika nggadaih trik lan resep piyambak supados raos bakpia
ingkang dipundamel menika bedo kaliyan sanesipun, lan ugi njagi kualitas saking
bakpia menika piyambak. Ingkang dados primadona inggih menika bakpia kanthi
raos kacang ijo (orisinal), amargi raos lan arum kacang ijo menika boten ical,
lan langkung katah ingkang remen. Produksi bakpia ingkang raos kacang ijo
menika ngginakaken oven arang, bedo kaliayan raos sanesipun ingkang ngginakaken
oven gas. Oven arang menika ingkang dados khasipun raos ugi arum kacang ijo
menika. Sanesipun raos kacang ijo, bakpia pathok 25 ugi damel varian raos
bakpia ingkang saged dados alternative, inggih menika raos cokelat, keju, lan
nanas. Boten namung raos ingkang beda lan wonten penanganan khusus, saking regi
lan tahan lamanipun bakpia ugi bedo-bedo. Menawi bakpia raos kacang ijo menika
namung tahan dumugi sekawan dinten lan reginipun langkung awis, lajeng ingkang
raos cokelat, keju lan nanas menika saged tahan dumugi seminggu langkung, ugi
reginipun langkung mirah saking raos kacang ijo.
Proses
Produksi Bakpia Pathok 25
Proses produksi bakpia wonten pinten-pinten tahap, inggih menika proses
persiapan, damel isi, damel adonan kulit, dipunpanggang lan dipunkemas. Ingkang
sepisan inggih menika damel isi kacang ijo, kacang ijo menika dipunpecah kanthi
mesin, dipuncuci, dipunkungkum, lajeng dipuncuci kanthi kulit caking menika
uwal saking kacang. Lajeng kacang dipungodhog ngantos amoh, nanging boten
lengket. Kacang ijo lajeng dipungiling supados alus. Sesampunipun dipungiling
kacang menika dipungoreng kanthi dipunolak-alik. Sesampunipun adonan radi kalis
lajeng dipuntambah gendhis pasir. Kaping kalih inggih menika damel kulit
bakpia, menika saking terigu, gendhis pasir, sarem, lan toya dipuncampur dados setunggal, lajeng dipungiling supados
adonan kalis, lan boten risak menawi dipuntarik. Adonan kulit menika
dipuntugel-tugel kanthi manual lajeng dipuncetak lan dipunisi. Ingkang terakhir
inggih menika dipunpanggang kanthi oven arang, kanthi dipunolak-alik supados
bakpis boten geseng. Bakpia ingkang sampun dados lajeng dipunwadaih ing kotak
karton.
Produsen bakpia pathok 25, namung produksi kangge jangkepi kabetahan 4
toko resmi ingkang sade bakpia, nanging boten nutup kamungkinan wonten ingkang
tumbas lajeng dipunsade malih. Samenika 4 toko cabang bakpia pathok 25, boten
namung sadean bakpia, nanging ugi wonten makanan khas sanesipun bakpia ingkang
dipunstok saking para produsen makanan khas Ngayogyakarta, khususipun. Satemah
Bakpia Pathok 25 misuwur ing para wisatawan dados toko oleh-oleh khas
Ngayogyakarta ingkang dipunminati lan dipunpadosi.
Higienis
Sanitasi lan Pengawasan Mutu
Wonten ing produksi
bakpia, produsen bakpia pathok 25 ngginakaken terigu lan kacang ingkang dados
bahan utama. Lajeng dipuntambah bahan pendukung kadosta lenga kelapa barco, gula
pasir, lan garem. Bahan baku kacang ijo menika dipunstok saking Demak, Jombang,
Surabaya, lan ugi langsung saking petani kacang. Ingkang sedaya dipunjagi
kualitas lan kuantitasipun, saking sarana nyimpen, damel dumugi bungkusipun.
Sedaya bahan baku menika dipun simpen lan dipunginakaken kanthi system FIFO
(First in firt out), satemah boten wonten bahan ingkang sampun dangu
dipunsimpen, satemah asiling produksi lan raos bakpia dipunjagi sanget
kualitasipun. Sanesipun saking raos lan bahan baku, ugi saking higienis lan
sanitasinipun dipungatosaken sanget.
Higeinis lan sanitasi menika asring boten dipungatosaken ing
produsen-produsen alit. Kanthi nggatosaken kalih perkawis menika, produk utawi
bakpia ingkang dipundamel jelas gadhah kualitas ingkang sae, utamanipun saking
caranipun nyimpen. Higeinis lan sanitasinipun boten namung ing wekdal produksi,
nanging ugi gayut kaliyan keamanan produk (bakpia) ing pasaran dumugi ing
konsumen. Citraning produksi ingkang sae menika kanthi kaciptaning keresikan ingkang
higienis lan sanitasi ingkang sae. Tuladhanipun higeinis ingkang saking
personal, alat-alat produksi, papan, saha dhaharan. Saking higienis personal
ingkang wigati inggih menika kuku asto resik boten panjang, rekma rapi satemah
boten dhawah ing pundi-pundi, ngginakaken jangkeping 3K, lan siram. Higienis
alat produksi tuladhanipun sedaya alat ingkang tembe kemawon dipunangge kangge
produksi kedah enggal-enggal dipuncuci ngginakaken toyo anget, meja lan
sanesipun dipunresiki kanthi resik. Satemah saged njagi kualitas produk, lan
ugi saged ngindari bakteri penyakit ingkang saged medakaken kualitas produk.
Saking papanipun, menika kedah resik saking tegel, plafon, satemah sirkulasi
angina menika lancer, boten panas lan boten brisik. Higienis dhaharan inggih
menika saking papan kangge nyimpen, alat kangge mendhet, ugi lingkungan wonten
pundi dhaharan menika dipunsimpen.
Pengawaan mutu ing bakpia pathok 25 menika saking bahan baku, proses
produksi, lan produk asiling produksi. Menawi saking bahan baku, dipunkontrol
saben tahap produksi kanthi cara organoleptic. Ing tahap proses produksi
dipunkontrol saking tahapan dumugi pegawenipun. Ingkang dipunkontrol inggih
menika ing tahap damel adonan, mateng lan cetak bakpia, supados ngasilaken
bakpia ingkang kualitasipun sae. Lajeng saking asiling produksi inggih menika
saking pamerangan bakpia ingkang sae menapa boten, saking wujudipun geseng
menapa boten, pecah utawi cacat menika langsung dipunpisah. Sedaya dipunawasi
saking produk, dipunwadaih, dumugi produk menika lolos uji lajeng saged
dipunpasaraken.